KANATLI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BİYOGÜVENLİK ÖNERİLERİ Biyogüvenlik: Hastalık etkenlerinin insan ve hayvanların yaşam alanlarına girişini ve yayılmasını engellemeye yönelik önlemlerin tamamıdır.
Öneriler:
Hastalıkların kontrolü için; işletmenin yer seçimi ve mimari yapısı önemlidir.
1. Kurulacak işletme; hakim rüzgarın yönü dikkate alınarak, diğer çiftlik ve kümeslerden mümkün olduğunca uzak, izole bir bölgede kurulmalıdır.
2.İşletmelerin etrafı tamamen çevrilmelidir. Örneğin kuşları kendisine çeken meyve ağaçları dışındaki ağaçlar olabilir. Giriş ve çıkış için tek bir kontrollü kapı bırakılmalıdır. Kapıya “kontrollü giriş”i işaret eden tabela asılmalıdır.
3.Kanatlı işletmelerini çevreleyen alanlar; bitki örtüsü ve yıkıntılardan uzak, özelikle beton ya da benzeri materyalden yapılmalıdır.
4. Kanatlı İşletmeleri tek tip yetiştiriciliğe yönelik olmalı, gerek damızlık sürüler gerek ise ticari sürüler “hepsi içeri-hepsi dışarı” prensibiyle yetiştirilmeli, aynı yaştaki hayvanlar aynı anda girip aynı anda çıkmalıdırlar
5. Kümesler, yem, su ve yumurta depoları; yabani kuşlar, kemirgen ve de böceklerin girişine izin vermeyecek tarzda inşa edilmelidir.
6. Açılabilir pencereler, havalandırmalar (vantilatörler) ve diğer açık kısımlar kemirgen, kuş ve böceklerin girişine engel olacak tarzda pencere teli ile kapatılmalıdır
7. Kümeslerde bütün zeminler; düz, temizlik ve dezenfeksiyona uygun, su geçirmez bir şekilde inşa edilmelidir. Bütün malzemeler, masalar, zeminler vakumlanabilen, yıkanılabilinen, fırçalanabilinen, temizlenebilinen içilebilir suyla durulabilinen ve son olarak ta onaylı bir dezenfektanla dezenfekte edilebilen özeliklerde olmalıdır.
8. Uygun güvenli atık işleme ve drenaj sistemleri kurulmalıdır.
Kümeslere ve yem depolarına yabani kuşlar, köpek, kedi ve kemirgenler ile diğer çiftlik hayvanların girişi önlenmelidir.
9. Yem siloları ve konteynırlar tamamen kapalı olmalı, evcil hayvan ve yabani kuşlar tarafından kontamine edilmesi önlenmelidir. Yem depoları, silolar ve yemleme araçları düzenli olarak temizlenip dezenfekte edilmelidir.
10. Yabani kuşlar, birçok evcil kanatlı (tavuk, hindi, ördek, kaz) hastalığını taşıyabilmektedir. Yabani kuşlar ile evcil kanatlıların teması sınırlandırılmalıdır. Yabani kuşları çeken su birikintilerinin oluşması önlenmeli ve yere dökülmüş yem ve atıklar ortadan kaldırılmalıdır. İşletme sahasında yabani kuşlara; yuva yapma ve tüneme alanları bırakılmamalıdır.
11. İşletmede bulunan bina ve depoların içine ve çevresine yabani kuşları ve diğer hayvanları çekmemek için; İşletmeye erişim yolları, park bölgesi, avlular, kümes ve depo çevreleri, her zaman derli toplu ve temiz tutulması sağlanmalıdır.
12. İşletmelerde; etkin bir kemirgen ve haşere kontrol programı uygulanmalıdır. Kemirgenlerin tespitinde bir dedektif gibi çalışılmalıdır. Kemirgenlerin etkinlikleri tuzak ve cezbedici yemlerle izlenmelidir.
Yem ve su kaynakları güvenli olmalıdır.
13. Kanatlılara sadece taze içilebilir su verilmelidir. Su kaynağından suluklara kadar olan su kanal sistemi, düzenli olarak taziyikli su ile temizlenmelidir. Yabani kuşlar tarafından suların kirletilmemesi için açıkta su bırakılmamalıdır.
14. Sadece Tarım Bakanlığından ruhsatlı yem fabrikalarından üretilen yemler kullanılmalıdır.
15. Kümes ve tesislerde kullanılan bütün yemler salmonella yönünden izlenmeli ve salmonella dekontaminasyon programı uygulanan yemler tercih edilmelidir.
16. İçme ve kullanma sularının dezenfeksiyonu; klorlama, ultraviole ve benzeri metotlar ile yapılabilir. “ İçme-kullanma sularının dezenfeksiyonunda klor kullanılması halinde uç noktalardan alınan numunelerde serbest bakiye klor miktarı en fazla 0.5 mg/L olmalıdır.” (Detaylı bilgi için İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik 17 Şubat 2005-Sayı :25730 –RG )
Bütün atıklar; güvenli bir şekilde ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
17. Hasarlı (kırık, çatlak, kirli) yumurtalar, hasta ve ölü kanatlılar, çöp ve gübreler, hastalıklara davetiye çıkarmaktadır. Bunlar güvenli bir şekilde ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
18. Her seferden önce ve sonrasında bütün araçlar temizlenip dezenfekte edilmelidir. Mümkünse kanatlı, yem, gübre ve diğer atıkların taşınması için ayrı araçlar kullanılmalıdır.
Çiftlik düzenli olarak temizlenip dezenfekte edilmelidir.
19. Bütün araçlar, kafesler, kasalar, konteynır ve diğer ekipmanlar kullanımdan önce ve sonra, tam olarak temizlenip dezenfekte edilmelidir. Hiçbir malzeme temizlik ve dezenfeksiyonu yapılmadan; gerek işletmeler gerekse de kümesler arası taşınmamalıdır. Temizlik ve hijyen kuralları, aşılama ve ilaçlama araçlarını da kapsamalıdır.
20. Dönem sonunda kümesler boşaltıldığında; bütün bina ve ekipmanlar, drenaj kanalı, suluklar ve fanlar iyice temizlenmelidir. Bütün artıklar, ölmüş kanatlılar, artan yemler ortadan kaldırılmalıdır. Bütün bina ve ekipmanlara uygulanan dezenfeksiyonla birlikte, kemirgen ve haşere kontrol programı uygulanmalıdır. Temizlik ekipmanları ve koruyucu kıyafetlerin; temizlik ve dezenfeksiyonu da unutulmamalıdır.
Personel ve ziyaretçilerin kanatlı sürülerine erişimi nadir ve kontrollü olmalıdır.
21. Ziyaretçiler ve bunlara ait araçların gerek kapalı, gerekse açık ortamda yetiştirilen sürülerle teması sınırlandırılmalıdır
22. Hastalık kontrol tedbirleri kapsamında tüm çalışan ve ziyaretçiler, duş ve elbise değişim ünitelerinde duş almalı ve gerekli kıyafet değişiminden sonra kümeslere girmelidir.
23. Kanatlı işletmelerine giren bütün personel ve ziyaretçiler için; temizlenip dezenfekte edilmiş kıyafetler veya tek kullanımlık tulum, bone-şapka ve çizme bulundurulmalı ve kullanılması sağlanmalıdır.
24. Ziyaretçi, araç, ekipman ve çizmelerinin temizlenmesi ve dezenfeksiyonu için tazyikli su, fırça, hortum ve etkili bir dezenfektan bulundurulmalıdır. Çizmelerin dezenfeksiyonunu sağlayan ayak banyosu tarzında dezenfektanlar sık sık değiştirilmelidir. Eller bol sabunlu suyla yıkanmalıdır.
25. Personel ve ziyaretçiler kendi görev alanı dışında diğer kümes hayvanları veya ürünleri ile direkt temastan kaçınmalıdır.
26. Gerekli yerlere özelikle giriş kapılarına temizlik ve dezenfeksiyon yapılacağını hatırlatır ikaz levha ve talimatları asılmalıdır.
Sürü günlük gözlemlenip, düzenli olarak kayıt tutulmalıdır.
27. Şayet işletmede farklı birden çok sürü varsa; her sürü ayrı ve bağımsız olarak ele alınmalıdır
28.İşletmeye yeni konulacak kanatlılar; sadece düzenli olarak salmonella ve diğer hastalık patojenlerine karşı denetlenen, başka bir deyişle “Kuluçkahane ve Damızlık İşletmelerinin Çalışma ve Sağlık Kontrol Yönetmeliği” gereği sertifikalı işletmelerden temin edilmelidir.
29. İşletmedeki her sürü (kümes) için; bütün aşılamalar, hastalık teşhisleri, tedaviler ve ölümler için düzenli kayıt tutulmalıdır. Bu kayıtlar kontrol ve denetime her zaman açık olmalıdır.
30. Hiçbir zaman sağlığından emin olunmayan kanatlı satın alınmamalı veya nakil edilmemelidir.
31. Riskli hastalıkların yayılmasının önlenmesi için veteriner hekiminizle birlikte temel biyogüvenlik önlemlerini içeren bir sürü sağlığı planı hazırlayın. Plan yeni sürülerin korunmasına yönelik tedbirleri ve belli hastalıklara yönelik numune alma usullerini de içermelidir.
32. Personel eğitilmeli; biyogüvenlik ve sıkı hijyen kurallarının ne kadar önemli olduğu konusunda tüm çalışanların eğitimi sağlanmalıdır.
33. Sürüde hastalık belirtileri sürekli izlenmelidir. Artan ölümler, yumurta veriminde azalma ve solunum sistemi problemleri erken dönem hastalık belirtilerini işaret ettiği unutulmamalıdır.
34. Şayet bir hastalık şüphesini taşıyorsanız, hemen veteriner hekiminize haber verip, önerileri alınmalıdır. Birçok hastalık hızla yayıldığı için hastalığa ilişkin daha fazla kanıt elde etmek için beklenmemelidir.
Temizlik ve dezenfeksiyon için detaylı bilgi için bakınız (Bulaşıcı Hayvan Hastalıkları ile Mücadelede Temizlik ve Dezenfeksiyon Uygulama Talimatı)
*Tablo 1. Kanatlı yetiştiriciliğinde dezenfektanların kullanım alanı ve özelikleri
Özeliği | Klorlu
Bileşikler | İyotlu
Bileşikler | Fenol | Quats | Formaldehit | Bakterisit | + | + | + | + | + | Bakteriostatik | - | - | + | + | + | Fungisit | - | + | + | ± | + | Virusid | ± | + | + | ± | + | Toksisitesi | + | - | + | - | + | Organik Madde ile Aktivitesi* | ++++ | ++ | + | +++ | + | Kullanım Alanı | Kuluçka Ekipmanlarında | + | + | + | + | ± | Su Ekipmanlarında | + | + | - | + | - | Personel | + | + | - | + | - | Yumurta | + | - | - | + | + | Zeminlerde | - | - | + | + | + | Ayak Banyosunda | - | - | + | + | - | Odalarda | ± | + | ± | + | + |
Quats | = | Quaterner amonyum türevleri | * | = | + işareti, dezenfektanların organik maddelerle olan affinite derecelerini ve bundan kaynaklanan dezenfektan etki kaybını ifade eder. | + | = | Etkili | - | = | Etkisiz | ± | = | Az etkili |
Kaynak: Uluslararası Salgın Hastalıklar Ofisinin(OIE) Apendix 3.4.1
Kaynak: http://www.kkgm.gov.tr/birim/hay_sagl/Hastaliklar/AI/biyoguvenlik.html
|
FOTOĞRAFLAR
VİDEOLAR
© 2024
